De afgelopen decennia is de focus in onze samenleving en gezondheidszorg in het bijzonder, op het medisch maakbare komen te liggen, niet in de laatste plaats door de toegenomen kennis en nieuwe technologieën. Het biomedische model staat vooralsnog centraal, een model dat oorzaken en oplossingen ín het individu zoekt en steeds meer menselijke moeilijkheden betitelt als ziekten. Er is daardoor veel verbeterd in de ziektezorg, echter de huidige zorg is niet meer houdbaar en toereikend. Er komen steeds meer mensen met chronische problemen, er is te weinig zorgpersoneel en nog steeds zijn er grote verschillen in sterftecijfer en jaren in ervaren gezondheid tussen verschillende groepen mensen. We weten dat dit te maken heeft met meer dan het medische, echter de sociaal-maatschappelijke invloeden op mensen en hun ziekten zijn ondergesneeuwd geraakt. Vaak (her)kennen we de samenhang wel tussen die sociaal maatschappelijke invloeden en gezondheid, maar lukt het niet om de problemen echt in samenhang op- en aan te pakken. Iedere professional zoomt in op zijn eigen stuk: lichamelijke ziekte, mentale problemen, welzijn, wonen, werk of participatie.
Wanneer
we de gezondheidszorg zien als een route, dan stappen we vaak pas op de bus als we ziek, of bijna ziek zijn, en dan krijgen we veelal goede op ziektegerichte behandeling en zorg (I). De huidige gezondheidszorg kunnen we dus eigenlijk beter ziektezorg noemen.
We zijn inmiddels wel een draai aan het maken in de richting van preventie om die ziekten te voorkomen, door aandacht te hebben voor wat meer of minder moet; Van meer bewegen en groente en fruit eten tot minder roken, overmatig alcohol gebruiken en stress hebben (II). Er komt ook steeds meer aandacht voor leefstijlgeneeskunde en de zorgverzekeraar vergoed inmiddels de gecombineerde leefstijlinterventies.
We slaan echter een heel stuk van de route over, namelijk daar waar het gaat om gezondheid en het creëren van gezondheid. Gezondheid wordt naast onze individuele leefstijl, beïnvloed door hele andere zaken zoals, of je werkt of kunt werken, hoe je woont, of je rondkomt van je geld, mee kunt doen in de maatschappij, vrienden hebt. Zaken die normaliter niet binnen de gezondheidszorg besproken worden, omdat ze niet direct gezien worden als een ziektezorg onderdeel, maar wel van groot belang zijn voor het creëren van een gezonde basis en dus uiteindelijk gezondheid.
Het nieuwe concept van Positieve Gezondheid gaat niet alleen uit van eigen regie en het aanpassingsvermogen van mensen, dus wat mensen willen en kunnen, maar geeft ook inzicht in en overzicht over de verschillende dimensies die je gezondheid bepalen. Het gaat dan naast lichaamsfuncties en het mentale welbevinden, ook over zingeving, meedoen, kwaliteit van leven en dagelijks functioneren.
Wanneer iemand met bijvoorbeeld Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) na behandeling weer wil gaan werken, zal dit enorm bijdragen aan iemands zingeving, kwaliteit van leven, dagelijks functioneren en dat heeft ook weer invloed op zijn/haar sociale netwerk. Echter op maat werk vinden is niet zo vanzelfsprekend en wordt vaak helemaal niet gezien als onderdeel van gezondheid.
Door in een ander gesprek deze dimensies wel te bespreken, liggen er kansen om deze vervolgens ook in samenhang op te pakken en te werken aan een gezonde basis. Dit andere gesprek biedt naast inzicht en overzicht, ook uitzicht aan mensen. Idealiter gaan mensen zelf over tot handelen, maar mocht dat niet lukken, dan kunnen andere professionals hier een rol in spelen, vaak door anders te handelen en met ander aanbod te komen dan het medisch behandelen. Dit maakt dat mensen met een ziekte ook positief gezond kunnen zijn/worden (III).
Omdat veel professionals juist zijn opgeleid om te behandelen en te zorgen bij ziekte en problemen (Cure & Care), is het goed om dit anders handelen en andere aanbod gericht op die gezonde basis een nieuwe term te geven. De term die we hiervoor gebruiken is Core. En daarmee bedoelen we het creëren van een gezonde basis. Dit kan gaan om (vrijwilligers)werk, dagbesteding, financiële hulp, maar ook welzijn (op recept), kunst zoals theater of muziek, natuur of andere zaken. Steeds vaker worden er, buiten de ziektezorg om, niet-medische handelingen ingezet. Voor veel van die handelingsperspectieven is zelfs evidence dat het direct bijdraagt aan gezondheid.
Natuurlijk voorkom je hiermee uiteindelijk ziekten en problemen en zou je kunnen zeggen dit is dus gewoon preventie. Echter de handelingsperspectieven die vallen onder Core werken veel meer toe naar wat we willen, gezondheid en gezond samenleven in plaats van wat we niet meer willen, ziekte en problemen.
Bovendien wanneer je geen gezonde basis hebt, dan heeft werken aan preventie oftewel het voorkomen van ziekte, door bijvoorbeeld stoppen met roken of gezonder eten, vaak niet de eerste prioriteit. Wanneer iemand geen doel heeft in zijn leven, in armoede leeft, geen dak boven zijn hoofd heeft of erg eenzaam is, dan is overleven in het heden, een gezonde basis creëren, veel belangrijker.
Echte gezondheidszorg gaat dus in eerste instantie over het creëren van een gezonde basis en het bevorderen van gezondheid, Positieve Gezondheid.
Idealiter leren we kinderen al heel jong dat niet alleen bewegen en eten, maar ook naar school gaan, idealen hebben, vrienden maken, hoe je woont, rondkomen van je geld, meedoen in de maatschappij, je ontspannen, vertrouwen, accepteren, allemaal bijdraagt aan je Positieve Gezondheid. En dat je daar zelf een belangrijke rol in speelt (IV).
Kortom het nieuwe brede concept Positieve Gezondheid als katalysator fungeren om de gezondheidszorg te verdraaien van ziekte naar echte gezondheidszorg. En kan tevens een rol spelen bij het verkleinen van de sociaal-economische gezondheidsverschillen, 
door ook binnen de gezondheidszorg in een ander gesprek aandacht te hebben voor de sociale determinanten van die gezondheid. Dit vraagt echter niet alleen een ander gesprek, maar ook anders handelen. Om dit anders handelen en bijbehorende andere aanbod een plek te geven binnen de gezondheidszorg, wordt de term Core geïntroduceerd.
Door de route in de ziektezorg te verleggen naar echte gezondheidszorg en te vertrekken vanuit de mens diens gezondheid en ziekte en in eerste instantie te handelen met Core (het creëren van een gezonde basis), kunnen we in de toekomst gezondheidszorg inclusief ziektezorg voor iedereen houdbaar en toereikend houden. Cure the system begin met Core.
Meer lezen: Gezond centraal opschudding in de gezondheidszorg, Bijblijven huisartsenblad 8 2019
